Fragment artykułu „Z czego wynikają normy prawa narkotykowego?” autorstwa dr. Filipa Duskiego, pierwotnie opublikowanego na stronie www.psychodeliki.org.
To poniekąd prowokacyjne pytanie nie jest zupełnie bezpodstawne. Tzw. „ustawa narkotykowa” nosi oficjalny tytuł „Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii”. Tytuł aktu prawnego jest jego integralną częścią, przez co stanowi element tekstu prawnego, który również powinien być brany pod uwagę przy interpretacji obowiązującego prawa. Trzeba więc mieć świadomość, że właściwym tłem obowiązywania i stosowania norm zawartych w tej ustawie jest przeciwdziałanie (zapobieganie) narkomanii.
Jak w tym kontekście rozumieć narkomanię? Jedną z naczelnych zasad dokonywania wykładni przepisów jest ta, że narzucone ustawą definicje pojęć tam używanych są wyłącznie właściwe, niejako unieważniając definicje potoczne, a nawet słownikowe. Zgodnie z art. 4 pkt 11) ww. Ustawy, narkomania to stałe lub okresowe używanie w celach innych niż medyczne środków (…) w wyniku czego może powstać, lub powstało uzależnienie od nich. Z kolei według art. 4 pkt 29) ww. Ustawy uzależnienie to zespół zjawisk psychicznych lub somatycznych wynikających z działania środków (…) na organizm ludzi, charakteryzujący się (…) koniecznością używania stale lub okresowo tych środków (…) w celu doznania ich wpływu na psychikę lub dla uniknięcia następstw wywołanych ich brakiem”. Zatem głównym celem istnienia przedmiotowej Ustawy jest przeciwdziałanie takiemu używaniu substancji (wymienionych dawniej w załączniku do ustawy, aktualnie zaś w stosownym rozporządzeniu), które ma potencjał wywołania konieczności ich używania.
Konieczność jest czymś więcej niż np. chęć. Nie ma do tej pory żadnego dowodu na istnienie u jakiejkolwiek jednostki zjawiska konieczności używania substancji psychodelicznych. Taka konieczność (która wg terminologii psychomedycznej może być opisana jako zespół abstynencyjny) jest jednak nieodzownym elementem ustawowej definicji uzależnienia. Konkludując: można niebezpodstawnie twierdzić, że normy prawne zakazujące posiadania (udzielania, handlu nimi itd.) substancji psychodelicznych nie obowiązują, gdyż opierają się na założeniu – fałszywym – że te substancje posiadają potencjał uzależniający.
Rzecz jasna szanse na uznanie tego argumentu przez organy ścigania – a w konsekwencji umorzenie postępowania karnego – są bliskie zeru; podobnie w odniesieniu do sądów powszechnych. Realną – chociaż wciąż niewielką – szansę na dokonanie rzetelnej analizy prawidłowości przedstawionego rozumowania zdaje się dawać jedynie potencjalne orzeczenie Sądu Najwyższego.
Jaki jest w Polsce status prawny rośliny Lophophora Williamsii (Jazgrza Williamsa, pejotl)?
Ta roślina z rodziny kaktusowatych nie znajduje się w wykazie substancji psychotropowych, środków odurzających i nowych substancji psychoaktywnych (por. Rozporządzenie Ministra Zdrowia wydane na podstawie art. 44f Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii). To oznacza, że nielegalna jest dopiero ekstrakcja zawartej tam substancji czynnej (tj. zaliczanej do psychodelików meskaliny), gdyż samą meskalinę wykaz ten obejmuje. Pejotl zdaje się nie spełniać również kryteriów definicji środka zastępczego (art. 4 pkt 27 ww. Ustawy) Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Posiadanie środka zastępczego nie jest karalne, ale podlega on konfiskacie, a jego wytwarzanie lub wprowadzanie do obrotu – administracyjnej karze pieniężnej (art. 52a ww. Ustawy). Jednak elementem definicji środka zastępczego jest określenie go jako „produktu”, co wydaje się dyskwalifikować rośliny jako przynależne do tej kategorii.
Roślinami objętymi ww. wykazem są wyłącznie:
- Konopie o zawartości THC wyższej niż 0,2%
- Argyreia nervosa (powój hawajski);
- Banisteriopsis caapi (ayahuasca, pnącze duchów);
- Calea zacatechichi (ziele snów, gorzka trawa);
- Catha edulis (khat, czuwaliczka jadalna);
- Echinopsis pachanoi (kaktus San Pedro);
- Leonotis leonorus (ogon lwa, dzika dagga);
- Mimosa tenuiflora (jurema);
- w wykazie błędnie zapisana jako Mfmosa tenuiflora;
- Mitragyna speciosa (kratom);
- Nymphaea caerulea (grzybień błękitny, lotos błękitny);
- Peganum harmala (poganek rutowaty, ruta stepowa, ruta indyjska);
- Psychotria viridis (chacruna);
- Rivea corymbosa (ololiúqui);
- Salvia divinorum (szałwia wieszcza);
- Tabernanthe iboga (iboga narkotyczna);
- Trichocereus peruvianus (Echinopsis peruviana, cereus peruwiański, kaktus pochodnia).
Jeśli potrzebujesz pomocy psychologicznej z zakresu integracji doświadczeń psychodelicznych albo doszło do zatrzymania w związku z posiadaniem niewielkiej ilości narkotyków, skontaktuj się z nami. Pomagamy osobom używającym substancji psychoaktywnych w rozwiązywaniu problemów prawnych, umożliwiamy im kontakt z psychoterapeutą oraz udzielamy konsultacji z dziedziny redukcji szkód.
